آموزه‌های بهداشتی در مساکن بومی ایران مرکزی (با تاکید بر سکونتگاه‌های جنوب شرق کاشان)

از حدود پنج هزار سال پیش در بخش‌های مرکزی فلات ایران، روند گرم و خشک شدن آب و هوا، کاهش منابع آب و گسترش بیابان‌ها آغاز شد. طی این دوره ساکنان توانستند به طریق تجربی آموزه‌های بهداشتی مفیدی را در سبک‌های معماری مساکن خود بکار گیرند. در این تحقیق به کمک منابع کتابخانه‌ای و مطالعات میدانی برخی از مهم‌ترین شاخص‌های بهداشتی موثر در تامین آسایش جسمی و آرامش روانی ساکنان در فضاهای بیرونی و درونی مساکن کهن و نو بررسی و مقایسه شد. این مساکن شامل دو گروه مساکن بومی و مساکن جدید در مناطق مرکزی ایران بطور عموم و جنوب شرق کاشان بطور خاص بودند. نتایج کیفی تحقیق نشان داد بر خلاف پندار عمومی مساکن بومی یا کهن قابلیت‌های بهداشتی بیشتری نسبت به مساکن جدید دارند. این قابلیت‌ها با هزینه بری کم شامل تعدیل درجه حرارت و رطوبت محیط، تهویه ی مطبوع و کاهش گرد و غبار هوا، کاهش آسیب‌های پوستی و چشمی در خلال تابستان‌های داغ و پرتشعشع، کاهش آسیب‌های فیزیکی درون خانه، کاهش بار الکتریکی بدن، کاهش آلودگی صوتی، کاهش آزار حشرات و بازیافت مواد زاید است. به سخن دیگر ساختن مسکن با استفاده از سبک‌های کهن و مصالح نو یک راهکار ترکیبی است. استفاده از این راهکار در شهرهای متوسط و کوچک تر قابلیت استفاده ی بیشتری دارد و می‌تواند با کاهش چشمگیر هزینه ها، مساکنی به مراتب بهداشتی تر از مساکن امروزی پدید آورد.